EBÜZZİYA, ZÜBEYİR ZİYAD

Ziyad Ebüzziya, XII. yüzyılda Horasan’dan göç edip, Anadolu’da Koçhisar’a gelen Şerefli aşiretinden Horasanlı Atçeken Hacı Hasanoğullarına mensuptur. Gazeteci, yazar, matbaacı olan dedesi Ebüzziya Tevfik’ten sonra, babası Gazeteci Talha ve amcası Velid Ebüzziya’nın sürdürdüğü gazetecilik mesleğine gönül veren Ebüzziya’nın annesi, eserlerini “Ruhsan Nevvara” takma adıyla yazan Hadiye Hanım ise, XII. yüzyılda Horasan’dan gelip Burdur’a yerleşmiş Bayraktar Selimoğlu ailesindendir.

İstanbul’da doğan Ebuzziya, ilk ve ortaöğrenimini Galatasaray Lisesinde, yükseköğrenimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde yaptı. Gazeteciliğe 1933 yılında amcası Velid Ebüzziya’nın çıkardığı Zaman gazetesinde başladı. 1940-1945 yıllarında Tasvîr-i Efkâr’da Velid Ebüzziya ile birlikte çalıştı. Velid Bey’in ölümünden sonra 1945-1949 yılları arasında Cihat Baban’la birlikte aynı gazeteyi Tasvir adıyla çıkardı. 1946 seçimlerine Demokrat Parti’den Konya adayı olarak katıldı. Seçime hile karıştırılınca kazanamadı. 1933’ten 1947 yılına kadar hissedarı olduğu Matbaa-i Ebüzziyâ’nın müdürlüğünü de yürüttü. Ayrıca 1946-1956 yılları arasında akşamları yayımlanan Son Saat gazetesini kurarak idaresini üstlendi. 1950 seçimlerinde Demokrat Parti’den Konya milletvekili oldu. Milletvekilliği 1954 döneminde de devam ederken “isbat hakkı” krizinde on dokuzların elebaşlarından biri olarak partiden ihraç edildi. Bunun üzerine Hürriyet Partisi’ni kurarak 1957 seçimlerine katıldı; ancak kazanamadı. Milletvekili olduğu 1950-1957 yılları arasında Dünya Parlamenterler Birliği, Avrupa Parlamenterler Birliği ve Avrupa Konseyi üyeliklerinde bulundu. 1958-1960 yılları arasında da Avrupa Konseyi Kalkınma Fonu’nda Türkiye temsilcisi olarak çalıştı.

İngilizce, Fransızca, Almanca ve Rumca bilen Ziyad Ebüzziya, 1946-1970 yılları arasında düzenli olarak yayımladığı bir tür resimli duvar ansiklopedisi denilebilecek Ebüzziya Takvimi’yle ünlendi. Kendine ait yayınevi için “Kim Kimdir?” dizisi kapsamında kitaplar yazdı. Ebüzziya Tevfik’in Yeni Osmanlılar Tarihi’ni gözden geçirerek genişletip, ekler koydu ve üç cilt olarak yeniden yayımladı. Ziyad Ebüzziya’nın yayımlanmış telif, tercüme ve derleme onu aşkın kitabı vardır. İstanbul-Kadıköy Kızıltoprak’taki her tarafı antika eşyalar ve tarihî eserlerle dolu, âdeta düzenli bir kitaplık ve müze görünümündeki evinde vefat eden Ziyad Ebüzziya’nın naaşı 27 Mayıs 1994 tarihinde Fatih Camii’nde kılınan cenaze namazından sonra Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.