1790 yılında Ereğli’de doğdu. Ereğlili Kör Müsevvit unvanıyla anılan Mustafa Fehmi Efendi’nin büyük oğlu, Ereğlili Şeyh Abdullah Efendi’nin torunudur. Şeyh Abdullah Efendi’nin babası da Ereğli Mevlevi Tekkesi şeyhi Pir Ömer Efendi’dir. Bir olay dolayısıyla ailesi ile Ereğli’den Hadim’e gelen Adil Efendi, önce babasında, sonra da meşhur Hadim Müftüsü Şehit Ahmet Efendi’de (ö. 1832) okuyarak icazet aldı. Aile, Hadim Müftüsü Ahmet Efendi’nin şehit edilmesi üzerine Konya’ya gelip yerleşti. Babası Mustafa Fehmi Efendi, vefatına kadar Konya müsevvitliğini sürdürdü.
Adil Efendi, babasının kurduğu Müsevvit Medresesini küçük kardeşi müderris, aynı zamanda Konya Müftüsü Abdullah Vahdi Efendi’ye bırakarak yine Cevizaltı Caddesi’nde adıyla anılan, on sekiz odalı ve bir dershaneli Adliye/Hacı Adil Efendi Medresesini kurdu. Burada vefatına kadar pek çok talebe yetiştirdi.
Hacı Adil Efendi vefat etmeden önce, medresesinin ayakta kalabilmesi için Kavak ve Çaşnigîr Değirmenlerini yaptırıp medreseye vakfetti.
Adil Efendi, âlim ve eli kalem tutan bir insandır. Veli Sabri Uyar Hoca onun hakkında şu satırlara yer verir: “Bütün ulûm ve fünuna vakıf idi. İlm-i mantıkta ve ilm-i kelâmda ihtisası vardı. Lâubalî meşrep ve hazır cevaptı. Muhakkik ve fazıl-ı müdekkik bir zattı. Zamanının ulemasının hüsn-i zannını kazanmıştı.”
Vefatına yakın Dürrü’n-Nâcî’ye bir haşiye yazan Hacı Adil Efendi, 1868 yılında vefat etti ve Mevlâna Dergâhı Haziresi’nde babasının yanında toprağa verildi. Vefatından sonra medresede müderrislik görevini büyük oğlu Kâmil Efendi ile Mehmet Zari Efendi (ö.1904), Ulvi Sultan Mescidi’nde de imamet görevini de küçük oğulları Lütfullah ve Hacı Behçet (ö.1926) Efendiler yürüttü.
Hacı Adil Efendi, madde yazarı M. Ali Uz’un da anne tarafından büyük dedesidir.
