Osmanlı Dönemi
Osmanlı-Karamanoğlu arasındaki mücadele döneminde Cihanbeyli ve çevresi, tehlike anında rahatlıkla terk edilebilecek bir saha olduğundan konar-göçerlerin barınabileceği bir bölge olmuştur. Osmanlı’nın bölgeye kesin hâkim olmasının ardından bu konar-göçerlere iyi at yetiştirdikleri için “atçekenlik” statüsü verilmiştir (Karadeniz, 1997, 116-117).
Atçekenlerin yaşadığı coğrafyaya baktığımızda bunların içinde Konya sancağına bağlı olan Turgut kazasının Akşehir ve Cihanbeyli’yi kapsadığı, bugünkü İnsuyu kasabasının XVI. yüzyılda Turgut’tan ayrılarak müstakil kaza olduğu görülmektedir.
III. İDARİ DURUM
Cihanbeyli Kaymakamları
Cemal Başaran (1952-1953)
Tarık Togay (1954-1955)
Ertuğrul Tanç (1956-1959)
Halis Tekin (1960-1960)
Ali Öztok (1960-1963)
Turgay Zileli (1963-1965)
Tevfik İmsel (1965-1966)
Fuat Eren (1966-1969)
Remzi Gürsu (1969-1970)
Tamer Ersoy (1970-1971)
Güngör Alış (1971-1973)
Rıdvan Yenişen (1973-1975)
Mustafa Malay (1976)
Dündar Gültekin (1976-1977)
Hikmet Dinç (1977-1978)
Ziyaeddin Akbulut (1978-1979)
Mustafa Demir (1979-1981)
İsmail Aka (1980-1981)
Oğuz Kutsi Akhan (1981-1983)
Mustafa Farsakoğlu (1983-1984)
Burhan Terzioğlu (1984-1985)
M. Zeki Koçberber (1985-1986)
İbrahim Türker (1986)
Yusuf Özdemir (1986-1988)
Mehmet Dönmez (1989-1990)
Ahmet Altıparmak (1990-1991)
Ahmet Cengiz (1991-1992)
Osman Canbaba (1992)
Mustafa Tapsız (1992-1993)
Adem Karahasanoğlu (1993-1996)
Güngör Azim Tuna (1996-2002)
Mehmet Polat (2002-2005)
İsmail Ustaoğlu (2005-2006)
İhsan Kara (2006-2010)
Kemal Kızılkaya (2010-20.08.2013)
Ahmet Gencer ( 02.09.2013-01.12.2016)
Mustafa Kutlu (01.12.2016-…)
Cihanbeyli Belediye Başkanları
Bulduk Erdal (Çiftçi, 1929-1931)
Nasuh Önal (Çiftçi, 1931-1932)
Mustafa Önal (Çiftçi, 1932-1934)
Bulduk Erdal (Çiftçi, 1934-1942)
Mehmet Tevfik Belgin (Esnaf, 1942-1943)
Tevfik Önal (Esnaf, 1946-1950)
İbrahim Feslioğlu (Esnaf, 1950-1951)
Nasuh Önal (Esnaf, 1951-1955)
Mehmet Nazmi Önal (Esnaf, 1955-1957)
Nazif Kadiroğlu (Esnaf, 1957-1960)
Yusuf Akıllıoğlu (Esnaf, 1960-1964)
Nasuh Önal (Esnaf, 1964-1968)
Ahmet Veziroğlu (Muhasebeci, 1968-1973)
Halil Kadiroğlu (Esnaf, 1973-1979)
Halil Torun (Esnaf, 1979-1980)
Mustafa Kerimoğlu (Memur, 1984-1989; 1989-1994)
Nuri Ünalan (Avukat, 1994-1999)
Mevlüt Çivi (Gazeteci, 1999-2004)
Nuri Ünalan (Avukat, 2004-2007)
Mehmet Güzel (Esnaf, 2007-2009)
Dr. Mehmet Ali Önal (Hekim, 2009-2014)
Mehmet Kale (İş adamı, 2014-…)
Belde ve Köyleri
Cihanbeyli’nin; Bulduk, Büyükbeşkavak, Gölyazı, Günyüzü, İnsuyu, Kandil, Karabağ, Kelhasan, Kuşça, Kütükuşağı, Taşpınar, Yapalı adlarında on iki beldesi ile Ağabeyli, Beyliova, Böğrüdelik, Çimen, Çöl, Damlakuyu, Hodoğlu, Kayı, Kırkışla, Korkmazlar, Küçükbeşkavak, Mutlukonak, Sağlık, Sığırcık, Turanlar, Tüfekçipınar, Uzuncayayla, Yeşildere, Yünlükuyu ve Zaferiye adlarında yirmi köyü vardı. Ancak 6360 Sayılı Büyükşehir Yasası gereğince 2014 yılında Cihanbeyli ilçesinin de bütün belde ve köyleri mahalleye dönüşmüştür.
İnsuyu Mahallesi
Cihanbeyli’nin eskiden bir kasabası olan İnsuyu, konumu ve tarihi bakımından önemli bir yerleşim yeridir. Adını, kasabadaki in ve mağaralardan çıkan sulardan almış Anadolu’da yaşamış bütün uygarlıklara yurt olmuş şirin bir mahalledir. İlçeye uzaklığı 15 km’dir. 2448 olan nüfusu dağınık hâldeki mahalle ve yaylalarında yaşar. Mahallede yaşayan İnsuyuluların daha fazlası Cihanbeyli ve Konya merkezinde ikamet etmektedir. Yaklaşık elli aile ise yurtdışında yaşamaktadır.
İnsuyu, kaynak suları, mağaraları ve mesirelikleri ile ünlüdür. İlçesinin ve Gölyazı kasabasının içme suyu buradan sağlanmaktadır. Geçmiş yıllarda su değirmenleri de ünlü olan İnsuyu, aynı zamanda ilçenin kereste ve kamış ihtiyacını da karşılamaktadır. İlçenin en geniş arazisine sahip olmakla birlikte toprakları susuz ve verimsizdir.
Pınarbaşı Mahallesi’nden doğan çay, İnsuyu’ndan çıkan kaynak suları ile de beslenerek mahalle ve ilçe merkezini ikiye bölerek İnsuyu Çayı olarak Tuz Gölü’ne dökülmekte; ilçe merkezinde bulunan göleti de besleyerek burada sulu tarım yapılmasını sağlamaktadır.
1971 yılında kasaba olmuş; ancak daha sonra Kayı Mahallesi’nin köy olması ile nüfus yetersizliğinden tekrar köy yapılmıştır. 1992 yılında tekrar kasaba olan İnsuyu’nun kuruluşu ise 1242 yıllarına dayanmaktadır.
İnsuyulular Oğuzların Kayı boyundan olup, XVI. asrın sonlarında, Konya sancağına bağlı Turgut ilçesinden ayrılarak, Konya sancağına bağlı yedi kazadan biri olmuştur.
IV. SOSYAL DURUM
Dernek ve Vakıflar
Cihanbeyli’de çeşitli alanlarda faaliyet gösteren ve çoğunluğunu cami yaptırma derneklerinin oluşturduğu otuz altı adet dernek bulunmaktadır.
V. KÜLTÜR
Cihanbeyli’de Eğitim Öğretim
Cihanbeyli’nin merkez ve taşrasında 2015-2016 Öğretim Yılı itibariyle 2 anaokulu, 32 ilkokul, 2 ilköğretim okulu, 24 ortaokul, 3 imam hatip ortaokulu, 5 çok programlı Anadolu lisesi, 3 Anadolu lisesi, 1 Anadolu imam hatip lisesi, 3 mesleki ve teknik Anadolu lisesi, 2 akşam sanat okulu, 1 mesleki eğitim merkezi mevcuttur. İlçenin eğitimle ilgili diğer istatistiki bilgileri de şöyledir:
Okul/Kurum: 80
Derslik: 655
Öğrenci: 10.664
Öğretmen: 788
Derslik Başına Düşen Öğrenci
İlkokul + Ortaokul: 18
Genel Ortaöğretim: 21
Mesleki ve Teknik: 20
Cihanbeyli’nin tek yükseköğrenim kurumu olan Selçuk Üniversitesine bağlı Cihanbeyli Meslek Yüksekokulu, 1994 yılında Makine Programı ile eğitim ve öğretime başlamıştır. 2002-2003 Öğretim Yılı’nda Bilgisayar Destekli Endüstriyel Kalıpçılık ve Muhasebe Programları, 2005-2006 Öğretim Yılı’nda Pazarlama Programı ve diğer mevcut programların ikili öğretimlerinin açılması ve 2014-2015 Öğretim Yılı’nda Dış Ticaret Bölümü’nün açılması ile son şeklini almıştır.
Yayımlanan Gazete ve Dergiler
Cihanbeyli’de, haftalık olarak yayımlanan iki gazete bulunmaktadır.
Cihanbeyli’nin Sesi
Nisan 1976’da yayın hayatına başlayan Cihanbeyli’nin Sesi’nin sahibi ve başyazarı Mevlüt Çivi’dir. Haftalık, küçük boy altı sayfa ve siyah beyaz olarak yayımlanan gazetede başta Cihanbeyli olmak üzere Konya haberlerine de yer verilmektedir.
Cihanbeyli Expres
Ocak 2007’de yayım hayatına başlayan gazetenin sahibi Mustafa Torun’dur. Haftada bir salı günleri yayımlanan gazete altı sayfa ve siyah beyaz olarak çıkmaktadır. Gazetenin yazı işleri müdürlüğünü Ahmet Metin Torun yürütmektedir.
Halk Kültürü
Cumhuriyet’le birlikte ilçelik statüsünü kazanan Cihanbeyli, yurdun değişik yörelerinden göçler almıştır. Bu değişik kültür yapısına sahip insanlar, zaman içerisinde örnek bir kaynaşma sergilemiş ve güzel bir mozaik ortaya çıkarmıştır.
Cihanbeyli, halk oyunları ve türküleri açısından da oldukça zengindir. Calime, Hoş Bilezik, Sarı Kız, Bodike, Otuz İki Bar, Hasan Dağı, Zevo (Zeynom) yöresel halk oyunlarının bazılarıdır. Yöresel halk oyunları ve türküler, mahallî gruplar ile ilk ve ortaöğretim okullarının öğrencileri tarafından temmuz ayı içerisinde yapılan Cihanbeyli Tuz ve Avcılık Festivali, Bahar Şenliği gibi etkinliklerde icra edilmektedir.
Cihanbeyli geleneksel yemeklerin hâlen yaygın olarak yapıldığı ender yerlerden birisidir. Cihanbeyli mutfağında un, sebze ve et ağırlıklı olarak kullanılır. Yörenin tanınmış yemekleri arasında katık çorbası, et topalağı, macir topalağı, kavurga, su böreği, arabaşı, tirit, calla, erişte, cılbır, kırıntı, höşmerim sayılabilir. Bazlama, yufka, katmer, sac arası, gömeç, çörek yörenin ekmek çeşitleridir.
Her bir köyü veya beldesi, ayrı güzellikte halılarıyla zengin Cihanbeyli’de mahallî dokumalarının ayrı bir özelliği dikkati çekmektedir. Daha ziyade Güneydoğu Anadolu çevresi dokumalarını andırır kaba ve koyu renkli yapısı bulunan Cihanbeyli geleneksel halıları, Bergama halılarını andırır desenleri ile de Doğu ve Batı arasında önemli bir köprü olduğunu belgeler nitelikte dokumalardır. Yörenin el sanatları arasında önemli yer tutan halıcılık günümüzde makine sanayine yenik düşmüştür.
