CİHANBEYLİ

Kültür Varlıkları

Bulduk Dede Zaviyesi

Cihanbeyli’nin kuzeyinde, ilçeye 40 km uzaklıktaki Bulduk kasabasında bulunan Bulduk Dede Zaviyesi’ne Pınarbaşı köyündeki Tekşenler (Tekkeşenler) kabilesi sahip çıkmaktadır. Yıllar önce Horasan’dan Bulduk ve çevresine, daha sonra İnsuyu’na, oradan da Pınarbaşı’na göç eden Tekşenler, tekke ve zaviyeler kanunu çıkıncaya kadar, geliri Bulduk Tekkesi’ne verilen Pınarbaşı’ndaki değirmenin de sahipleriydi. Tekşenler kabilesinde çok sayıda Bulduk isminin olması da bu tezi kuvvetlendirmektedir.

Yapı, halk arasında Bulduk Tekkesi diye bilinse de -Osmanlı arşivinde yaptığımız araştırma sonucuna göre- burası tekke değil bir zaviyedir. Zaviyenin, XIV-XV. yüzyıllarda Turgutoğulları zamanında yapıldığı sanılmaktadır. Osmanlı padişahı Sultan II. Mustafa dönemine ait 1700 tarihli resmi yazışmada: “Kureyşözü kasabasındaki Bulduk Dede Zaviyesi Vakfı Zaviyedarlığına …” (BOA, Nu. 642) diye devam eden tarihî bir belge, bu mekânın hem tarihinin bilinmesine hem de bir zaviye olduğuna işaret etmektedir.

Fatih, Yavuz ve Kanuni dönemlerinde mal varlıkları ayrıntılı olarak kayda alınmıştır. Bulduk Dede Sultan Vakfı ve öşrün onda birinin dergâha verilmesine, Seyyit Mahmut Oğullarına vakfedilmesine Fatih Mehmet’in izni olduğuna, diğer kazançtan üç yüz akçeden yukarısından belirli yüzde, sığırdan bir, diğer kazançtan üç yüz akçeden, altmış koyundan yukarısından belirli yüzde akçe alınması kayıtlarda yazılıdır (KTD, Nu. 920).

Osmanlı Devleti vergi sisteminde zaman zaman vakıflardan vergi alınmadığı bilinmektedir. Osmanlı padişahı I. Abdülhamit zamanındaki bir belgede şöyle denilmektedir: “Konya ili Turgut kazasının İn Suyu’nda Bulduk köyünde Bulduk Dede Zaviyesi vakıfları reayasından tekâlif ve salyana istenilmemesine dair emir verilmesi…” (26 Şubat 1777) (BOA, Dosya Nu. 360). Bu belge de Bulduk Dede Zaviyesi Vakfı ile ilgili önemli bilgiler vermektedir.

İnsuyu Eski Mescit

Ahşap direkli, mihrap duvarına dik üç sahınlı bir yapıdır. Bugün kullanılmayan camii harap olmuştur. Geleneksel mimari özelliklere sahiptir. Ahşap ve toprak olan örtüyü iki sıra ahşap direkler taşır. Kitabesi olmayan yapı mimari özelliklerinden dolayı XIX. yüzyıla tarihlendirilmektedir.

İnsuyu Tekkesi

İnsuyu kasabanın kuzeyinde yer alan dikdörtgen planlı, önünde avlusu bulunan bu yapı bir tekkedir. Tekkenin üzeri, çatı ile örtülmüş ve içinde bir mezar bulunmaktadır.

Tekke, Karamanoğulları-Turgutoğulları dönemine XIV-XV. yüzyıllara tarihlendirilebilir.

Yapalı Türbesi

Yapalı beldesinin 1 km uzağında Belediye Mezarlığı’nın ortasında yer alır. Kare Planlı ve kubbeli bir yapıdır. Gövdesinin düzgün yanı sıralı taşla, kubbesi tuğladan inşa edilmiştir. Esas cephesi doğudan olup, giriş kapısının üzerindeki kitabe yeri boştur. Türbenin ortasında bir mezar bulunmaktadır. Kubbeyle geçişler üçlü yelpaze tromplarla sağlanmıştır.

Mimari özelliklerinden dolayı yapımı Karamanoğulları Dönemine, XIV-XV. yüzyıllara, tarihlendirilebilir.