Konya’da doğdu. Babası kuyumcu Şeyh Salahaddin Zerkubi*, annesi Latife Hatun’dur. “Kirake” olan unvanı “hanım; hanım ana” anlamlı Rumca bir kelimedir. Babası Zerkubi’yle olan dostluğundan dolayı Mevlâna’nın evinde büyüyen Fatma Hatun, okuyup yazmasını da Mevlâna’dan öğrendi. Dindar, faziletli, kerametler gösterecek kadar ermiş biri olan Fatma Hatun’u Mevlâna çok sevip değer verdiği için evlenme çağına geldiğinde onu oğlu Sultan Veled’le evlendirdi (1250). Fatma Hatun, Mevlâna’nın kendisine gösterdiği yakınlığı: “Benim hakkımda, küçüklüğümden beri inayeti vardı. Bana büyüklük ve babalık ederdi.” sözleriyle ifade etmiştir. Sonradan, Mevlâna’nın yazdığı bir mektup, Fatma Hatun’u doğrulayıcı niteliktedir. Mevlâna, Fatma Hatun’u üzdüğü için Sultan Veled’e çok sert bir mektup yazarak, karısını hoş tutmasını tembih etmiştir.
Fatma Hatun’un, eşi Sultan Veled’den ikisi kız, biri erkek üç çocuğu oldu. Büyük kızı, Germiyanoğlu Beyi Süleyman Şah’la evlenen ve “İnas Çelebi”lerin en önemli halkası Mutahhara Abide Hatun’dur*. Küçük kızı, önce Konya, daha sonra Tokat Mevlevihanesi’nde ilk kadın halife olarak görev yapan Arife Şeref Hatun’dur*.
Oğlu, Celaleddin Feridun Arif (Ulu Arif Çelebi*: 670/1271-72 - 719/1319-20) Mevlâna Dergâhı’nın üçüncü postnişinidir.
Fatma Hatun, kızları gibi Mevlevilikte aktif görev almamakla birlikte düzenlenen her sema meclisinde mutlaka bulunur, hatta bunları bazı zaman bizzat kendisi tertip ederdi.
Hz. Mevlâna’nın vefatından sonra oğlu Ulu Arif Çelebi’ye bağlanan Fatma Hatun, oğlunun Mevlâna mesabesinde olduğunu düşünerek ona büyük ihtimam ve hürmet gösterirdi.
Fatma Hatun’un ölüm tarihi ve kabrinin nerede olduğu bilinmemektedir.
