AHIRLI

Ahırlı Merkez Camii (İlyas Fakih Camii)

Merkez Camii ahşap direkli camii geleneğinde inşa edilmiş, bazı tamir, değiştirme ve genişletme sürecinden sonra günümüze kadar ulaşabilmiş bir yapıdır. 1959 yılında yapılan, çift şerefeli minare kuzeybatı köşesinde yer almaktadır.
Camii, kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen bir alana oturmaktadır. Camiye giriş, ahşap süslemeli çifte kanatlı, tablalı bir kapı ile sağlanmıştır.
Harim kuzey-güney ekseninde, her bir sırada beşer sütundan oluşan iki sütun sırasıyla üç sahına ayrılmıştır. Orta sahın geleneğe uygun olarak daha geniş tutulmuştur. Harimin kıble duvarından itibaren üçüncü sıradaki sütunlara oturan, “U” şeklindeki bir kadınlar mahfili yer alır. Harimin kuzeydoğu köşesindeki mekân imam odası, kuzeybatıdaki ise, bir kapıyla dışarıyla irtibatlandırılmış, aynı zamanda harimle de bağlantısı bulunan kadınlar mahfiline çıkan merdiven ve minare kapısını içinde bulunduran bir oda şeklindedir. Caminin güney duvarında üç, doğu ve batı duvarında dörder, kuzey duvarında ise iki adet altlı üstlü dikdörtgen pencerelerle aydınlatılmıştır. Pencerelerin alt kısmındakiler üsttekilere nispetle daha geniş tutulmuştur.
Kadınlar mahfilin alt kısmında on iki kollu yıldızların birbirine bağlanarak bütün yüzeyi doldurduğu geometrik kompozisyonla süslenmiştir.
Mihrabın dışta yivlerden oluşan bir silme içeriye doğru tek şeritli bir rumi bordürü pahlı bir silme ve en içte geniş bir bitkisel bordürle tamamlanmıştır. Yarım küre şeklindeki kavsaranın köşeliklerinde “Allah” ve “Muhammed” yazıları dikkati çekmektedir.
Güneybatı köşedeki ahşap minber kendine özgü bölümleriyle çevrede eşine, benzerine pek rastlamadığımız nadide bir eserdir. Giriş kısmının ön, yan ve taç kısmı bitkisel motiflerle bezenmiştir. Yan aynalığın yüzeyi mahfil altındaki gibi on iki kollu yıldızların birbirine bağlanmasından oluşan geometrik kompozisyonla doldurulmuştur. Minberin en dikkate değer bölümü ise uçları kıvrımlı kolçakları andıran büyükçe bir tahta benzeyen bu kısmın üzerinin yanları tamamen açık hafif bir eğimin üzerine oturan sivri bir kubbeye sahip olan şerefe veya taht bölümüdür.
Yan yüzleri çıtalarla bölümlendirilmiş güneydoğu köşedeki vaaz kürsüsü de ahşaptan yapılmıştır. Dört köşesine de çok köşeli, profilli babalar eklenerek görünümü zenginleştirilmiştir. Camiin üst kısmı kirişleme tavan üzerine tahtalar çakılmak suretiyle kapatılmıştır. Düz damın üzeri sonradan kırma çatı ile kapatıldıktan sonra Marsilya tipi kiremitlerle kaplanmıştır.
 

Ahırlı Merkez Cami

M.EMİN BAŞAR

BİBLİYOGRAFYA

  • Başar-Şimşir, 2007, 355-369; Aslanapa, 1976, 55-56; Tuncer, 1979, 6/152-162; Arık, 1973, 8; Erdemir, 1985a; Erdemir, 1985b; Önge, 1971, 291-296; Önge, 1975, 179-195; Kıvrım, 2007, 107-136.