1940 yılında “Gözlü Grup Amirliği Ziraat Kombinası” adı altında 3780 Sayılı Millî Koruma Kanunu’nun 43. maddesine istinaden açık tarım işletmesi olarak kurulmuştur. 01 Mart 1950 tarihinde yürürlüğe giren 5433 Sayılı Kanun’la kurulan Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğüne bağlanarak “Gözlü Devlet Üretme Çiftliği” adını almıştır. 1984 yılında haralar ve inekhanelerin devlet üretme çiftlikleri ile birleşmesiyle birlikte, kamu iktisadi teşebbüsü olarak kurulan Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlanmış ve “Gözlü Tarım İşletmesi Müdürlüğü” adını almıştır.
Gözlü Tarım İşletmesi, Sarayönü ilçesi sınırları içerisinde, Konya’ya 78, Sarayönü’ne 28 km uzaklıkta bulunmaktadır. İşletme 288.303 dekarlık bir alan üzerine kurulmuştur. Arazinin 261.705 dekarı kültür altı arazi olup, bunun 121.274 dekarı tarla, 28.718 dekarı yem bitkileri, 99.145 dekarı tabii mera, 12.568 dekarı da bahçe arazisidir. Kültür dışı arazi ise 26.598 dekardır. Toplam arazinin %13’lük kısmında (35.129 da) sulu tarım yapılmaktadır.
Tarımsal Faaliyetler
Kuru tarım faaliyetleri çerçevesinde, bölge ekonomisine uygun arazinin taşlı ve sığ toprak yapısını en iyi şekilde kullanabilecek bitki cins ve çeşitlerine öncelik verilmektedir. İşletmede genellikle kuru ve soğuk iklim şartlarına adapte olabilen ve bölge ekolojisine uygun hububat ve yem bitkileri ekilmektedir. İşletmenin uzun yıllar buğday ve arpa verimleri ortalaması 250 kg/da’dır. Her yıl tohum hazırlama tesislerinde hazırlanan yaklaşık 9.000 ton buğday, 5.000 ton arpa ve 150 ton fiğ tohumu çiftçilere dağıtılmaktadır. Sulu tarım alanlarının artmasıyla birlikte işletmede bitki ekim deseni de şekillenmiş ve ayçiçeği, yemlik dane mısır, yonca tohumu üretimi ve son iki yılda özel sektörle iş birliği içerisinde patates tohum üretimi konusunda çalışmalar yapılmıştır. Ayçiçeğinde dekara 300 kg, dane mısırda 1.000 kg, patateste 4.200 kg ve daha önce 250 kg verim alınan buğdaydan 550 kg verim alınmaktadır. İşletme hayvancılığının kaba yem ihtiyacını karşılamak için fiğ, korunga ve yonca ekimi de yapılmaktadır.
Ayrıca araştırma kuruluşlarından ve özel sektör firmalarından temin edilen yüksek kaliteli ve yüksek verimli hububat çeşitlerinin deneme ekilişleri de gerçekleştirilmekte olup, amaçlara uygun çeşitler deneme sonuçlarına göre bölge ekim desenine ilave edilmektedir.
Hayvancılık Faaliyetleri
1. Sığırcılık Faaliyeti: İşletmede sığırcılık faaliyetleri ilk olarak 2014 yılında Esmer ırkı ile başlatılmıştır.
2. Koyunculuk Faaliyeti: İşletmede Akkaraman, Acıpayam ve Bafra ırkları ile damızlık koyun yetiştiriciliği yapılmaktadır. Akkaraman koyunu İç Anadolu Bölgesinin yerli koyun ırkıdır. Süt verimi 30-35 kg, yapağı verimi 2-2,5 kg civarında olup, ince ve kısa lülelidir. Canlı ağırlık koyunlarda 60-70 kg, koçlarda ise 80-90 kg’dır. Acıpayam tipi koyunu; Doğu Friz, İvesi ve Dağlıç koyunlarının melezlenmesiyle oluşturulmuştur. Dağlıç ırkının yetiştirildiği yörelerde ıslah edici bir tip olarak kullanılmaktadır. Doğumda kuzu sayısı, %130-140’tır. Kuzuların dördüncü ay ağırlığı 30-40 kg’dır.
2009-2015 Yılı Projeli Yatırımlar
Yatırımlar kapsamında: 2.000 ana başlık biyogaz ünitesi dâhil damızlık sığırcılık tesisi yapımı; 12.000 ana başlık damızlık koyunculuk tesisi yapımı; 5.000 ton kapasiteli mahsul muhafaza silosu, 20 ton/saat kapasiteli tohum hazırlama tesisi kurulumu; 2 adet renk ayırıcılı sistem, 2 adet kendi yürür ilaçlama makinesi alımı; 7 adet iş makinesi, 1 adet itfaiye aracı alımı, 4 adet büyük güçlü, 8 adet orta güçlü, 15 adet küçük güçlü traktör alımı; mevcut tohum hazırlama tesislerinde renk ayırıcı sistem, paketleme, paletleme ve foklift ile istifleme sistemlerinin kurulması; kameralı güvenlik, araç ve akaryakıt takip sistemlerinin kurulması; işletme merkez binalarının bakım ve onarımı, çevre düzenlemelerinin yapılması işleri gerçekleştirilmiştir.
Bu yatırımlar sonucu: Nadasta birim akaryakıt tüketimi %39 azalmış ve iş başarısı %262 artmıştır.
İkileme faaliyetinde birim akaryakıt tüketimi %24 azalmış, iş başarısı %213 artmıştır.
Hububat ekim faaliyetinde birim akaryakıt tüketimi %43 azalmış ve iş başarısı %176 artmıştır.
İlaçlama faaliyetlerinde birim akaryakıt tüketimi %47 azalmış ve iş başarısı %650 artmıştır.
Gübreleme faaliyetlerinde birim akaryakıt tüketimi %22 azalmış ve iş başarısı %187 artmıştır.
İşletmede 31.01.2016 tarihi itibariyle 63 memur, 106 işçi ve 191 taşeron eleman olmak üzere toplam 360 kişi istihdam edilmiştir.
Gözlü Tarım İşletmesinde tarlalar ekime hazırlanırken
