GÜNEŞ HAN-I KÜBRA

Mevlevi halifesi.(1610-1680-90 [?])

Konya’da doğdu. Divane Mehmet Çelebi soyundan, Küçük Mehmet Çelebi (1582-1635)’nin kızıdır. Mevlevilikte Sultan Veled’in kızı Arife Şeref Hatun’dan sonra şeyhlik ve halifelik makamına yükselmiş ikinci hatundur. İlk tahsilini babasında yapan Güneş Han-ı Kübra, Arapça ve Farsçayı öğrendikten sonra, hadis, tefsir ve Mesnevi üzerine ilmini genişletti.

Halifeliği küçük yaştaki oğulları adına babasından devralan Güneş Han-ı Kübra’nın da kadın erkek birçok müridi oldu. Kız kardeşi Güneş Han-ı Suğra da kendisi gibi, Mevleviliğe hizmet verenlerdendi.

Erkeksi giyim tarzı ve cesaretiyle diğer hanımlardan farklı olan Güneş Han, Mevlevilikte erkeklere özgü olan giyim şekliyle, başına destarlı sikke, sırtına hırka giyerdi. Sorumlusu olduğu Afyon Karahisar Mevlevi Dergâhı’nın ihtiyaçlarını, bu kıyafetlerle çarşıya inerek, bizzat kendisi alan Güneş Han-ı Kübra, müritleri ve çevresindeki insanlar tarafından büyük hürmet görürdü.

İbadetlerini gizli yapmayı sever, Mevlevi mukabelelerini dergâhın harem kısmındaki, kafes dairesinde dinlemeyi tercih ederdi. Güzelliği, hanımefendiliği ve istikrarlı liderliğini tamamlayan meziyetleriyle şiirlere konu oldu. Sakıp Dede, Güneş Han’ın menkıbelerinin ayrı bir kitap teşkil edecek kadar çok olduğunu ve Derviş Yakin adlı bir Mevlevi şairin, Güneş Han’a söylediği bir methiyeyi kaydeder (Sakıp Dede, Sefine, I/253-255).

1680-1690 yılları arasında vefat eden Güneş Han-ı Kübra, halifelik yaptığı Afyon Karahisar Mevlevi Dergâhı’nda metfundur.

NEZAHAT BEKLEYİCİLER

BİBLİYOGRAFYA

  • Gölpınarlı, 1983, 278-281; Sakıp Dede, Sefine; Bekleyiciler, 2007, 53-55; Çıpan, 2002, 28, 30-31; İlgar, 1992, 36-41; Küçük, 2007, 72.