Akbaş (günümüzde Aksinne) Mahallesi, Söylemez Sokağı’nda, Balık halinin yanında yer alan Söylemez Türbesi ve müştemilatı “Söylemez Tekkesi” diye tanınmıştır. Yapı ile ilgili yapılan araştırmalardan, zaviyede bu yapılardan başka mescit, ahır, mutfak, çeşme, kuyu ve bir konak bulunduğu bilinmektedir. Belediyenin yaptığı çevre düzenlemesinde türbenin dışındaki bütün yapılar yıktırılmıştır.
Türbe, 1880 geç dönem Osmanlı eseridir. Ancak kalın kesme taş duvarları, tuğla örtülü kubbesi, pramidal külahıyla Karamanoğulları Devri yapılarını hatırlatmaktadır. Yapım malzemesi kesme taş ve tuğladır. Türbeye giriş kuzeydeki küçük bir kapı ile sağlanmaktadır.
Giriş kapısındaki beyaz mermerden kitabesi neredeyse tamamen yok olmuştur. Türbenin doğusunda, türbeye bitişik, düzgün kesme taştan yapılmış kare planlı bir giriş mekânı bulunmaktadır. Bu mekânın üzeri tuğladan kubbe ile örtülmüştür.
Düzgün kesme taşla inşa edilen, altıgen planlı türbenin bir ziyaret odası bir de mezar odası vardır. Üzeri piramidal şekilde tuğla ile örtülmüştür. Yapının ortasında Şeyh Fazıl Hüseyin Söylemez’in sandukası ve sade bir başlık ile gövdeden oluşan mezar taşı bulunmaktadır. Türbe, güney ve kuzey yönde karşılıklı basık kemerli iki pencere ile aydınlatılmaktadır. Batı duvarında bir niş mevcuttur. Türbede sanduka ve sanduka etrafı basit demir parmaklıklarla çevrilmiştir. Başucunda mermerden bir kitabe vardır. Bu kitabede: “Hüve’l-Bâki Bismillâhirrahmânirrahîm Küllü men-’aleyhâ fânin ve yebka vechü Rabbike zü’l-celâli ve’l-ikrâm. İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râci’ûn. Küllü nefsin zâikatü’l-mevt. Hazret-i Ka’be-i feyz-i âlem kıble-i kimyâ-yı sa’âdet Şâh Seyyid Hâce Mîr Fâzıl Hüseyin ibn Merhûm Gevher Ali Şehîd Çiştî Kalender-i ehl-i Hindistan karîbü’l-bahâr şehr-i Ahmed Pûrmedfen-i Konya-i Şerîf. Mâh-ı Şa’bân-ı Şeb-i Cum’a sâ’at-i 2 fi 28 târîh-i sene 1328 min Hicreti’n-Nebiyyi sallallâhü aleyhi ve sellem temmet” ifadesi yer almaktadır.
Söylemez Zaviyesi ve Türbesi
