BABALIK

23 Aralık 1910’da yayımlanmaya başlayan Babalık gazetesi, yayımını 1952 yılına kadar kırk iki yıl sürdürmüştür. Sahibi Yusuf Mazhar’dır. “Babalık” adını, devrin Konya Valisi Arifi Paşa* vermiştir.

Başlangıçta matbaası olmadığı için Vilâyet, Rehber, Meşrik-ı İrfan matbaalarında basılan gazete, sonra, kendi matbaasını kurmuştur. Başlangıç itibariyle düzenli bir yayın aralığı yoktur. Haftada bir, sonra iki çıkan gazete, bu sayıyı zamanla artırmıştır. Küçük boy, dört sayfa ve tanesi on paradan satılmıştır. Sayfa adedi zaman zaman iki, dört, altı olan gazete, gelirini satıştan ve ilânlardan sağlamaktadır. Haberlerini; muhabirler, yerel basın, İstanbul basını, yabancı gazeteler ve ajanslardan elde eder. İstanbul basınından en çok Tanin’den alıntı yapar. Yayın zamanı itibariyle tarihimizin en bunalımlı devrinin tanığı olan gazetenin ne yazık ki koleksiyonu tam değildir.

Devrinin yönetimleri ile uyumlu bir yayın politikası vardır. Yayın sürecinde bilinen ilk kesinti, 29 Haziran 1330 (1914) tarihinde vukua gelir. Mevlâna aleyhtarı yayın yapması gerekçe gösterilerek Sadrazam Mehmet Sait Halim Paşa hükümeti kararıyla süresiz kapatılmıştır. Bir müddet sonra tekrar yayınına izin verilen Babalık, 1917-18’de Vali Muammer Bey’in isteği ile Türk Sözü adını alıp, Mehmet Muhlis’i başyazar yapar. Adı dışında değişiklik olmayan gazete, İttihat ve Terakki yönetimi ile uyumlu bir, yayın çizgisi takip eder. Fikirde, dilde Türkçülüğü öne çıkarır. Bu doğrultuda 24 Mart 1918’de, “Ergenekon Bayramı” kutlamalarına geniş yer verir, “sermuharrir” yerine “başyazıcı”, “muharrir” yerine “yazıcı”, “matbaa” yerine “basma yurdu”, “şerait-i iştira” yerine “alım bedeli” tabirlerini kullanır. Mesul müdürü, Viyolaki’dir. Muammer Bey’in Konya’dan ayrılması üzerine, “Türklükte öksüzlükle ikiz” tanındığını ifade ederek değiştirdiği Babalık adını tekrar alır.

Mütareke Devrinden sonra Babalık, Millî Mücadele’yi destekleyen önde gelen gazetelerden biridir. Matbaasını, sayfalarını 1921’den itibaren Millî Mücadele’ye tahsis etmiştir. Başyazarı Süreyya Sami Berkem de Garp Cephesi’ni destekler. Yalnız iki mürettipten başka gazeteyi hazırlayacak kimse olmadığı için, orduda askerlik görevini yapan mürettiplerden iki kişi daha alınarak eleman sıkıntısı giderilir. Bu durum Babalık’ın yayımlarına yansır. Zaferler kazanıldığında, sabah akşam ilâveler yaparak halka müjdeler. 5 Nisan 1921’den itibaren günlük olarak çıkmaya başlar. Gazetenin, ayrıca iki Rum mürettibi ve Rumca hurufatı olduğundan, Yunan tarafına atılacak Rumca milyonlarca bildiriyi basar. Bildiriler kolorduca alınıp, uçakla düşman orduları üzerine atılır.

Onun için günlük olarak çıkışının birinci yıldönümünde gazete, Batı Cephesi Kumandanlığı tarafından tebrik edilir. Cephe kumandanı İsmet Paşa’nın telgraf metni, kısa ve anlamlıdır: “Babalık’ı Garb Cephesi’nin vefakâr bir arkadaşı addediyoruz.” (Babalık, 7 Nisan 1922). Gazete, işgal yıllarında, Anadolu’ya geçen bazı fikir, sanat, siyaset adamlarının toplandığı yer olmuştur. Ayrıca Konya’ya gelişlerinde Mustafa Kemal ve İsmet Paşa tarafından ziyaret edilmiştir.

Babalık, Millî Mücadele’den sonra Cumhuriyet Devrinde de yayımını sürdürür. Haftada bir çıktığı 1926-28 yıllarında 700 adet basılmaktadır. 31 Aralık 1928’de, alfabe değişikliği üzerine yeni alfabe ile yayımlanır. Gazete, 5 Aralık 1930’da sahibi Yusuf Mazhar’ın vefatı üzerine yayımına bir süre ara verir. Sonra Yusuf Mazhar’ın eşi Nedime Babalık, kardeşi A. Afif Evren’le* birlikte yayımı sürdürürler. Bir ara, Yusuf Mazhar’ın Dürrişehvar ve Şivezâr adlı kızları da yönetime katılmıştır. 1935’te Türkiye’de toplam otuz sekiz günlük gazete çıkarken, bunlardan biri Babalık olmak üzere ikisi Konya’da yayımlanmıştır. Aynı yıl, tek parti (CHP) adına Ekekon gazetesi yayımlanmaya başladıktan sonra gazete sıkıntıya girer. Maddi sorunlarla uğraşır. Bu maddi yetersizlik, kapandığı 1952 yılına kadar devam eder. Usta bir kalem olarak alanında birçok eser veren Afif Evren’in gazeteyi üstlenmesi, yaşatmaya yetmez. Valilikten yeterli resmî ilan ve reklamı alamaz. Onun için on beş günde bir çıkacağını belirten gazete, 22 Haziran 1952 tarihli 7.945. sayısından sonra yayımını durdurur.

Babalık’ın geçirdiği dönemlerle birlikte değişen, zengin bir yazı kadrosu vardır. Bunlar içinde, İkinci Meşrutiyet Devrinden itibaren Ali Haydar, Emin Hami, Kâmil Bedri, Abdullah Cevdet, M. Ferit (Uğur*), M. Bahri (Koru*), Mehmet Ali, Osman Gündüz, Konya İttihat ve Terakki Mektebi müdürü ve cemiyetin Konya delegesi Süleyman Necati (Güneri), İttihat ve Terakki Mektebi ve yerine kurulan Anadolu İntibah Mektebi müdür ve öğretmenlerinden Mehmet Muhlis (Koner*), Namdar Rahmi (Karatay*); müderris, CHP milletvekili, dilci Naim Hâzım (Onat*), Edip Raşit (Usman*), Konya Türk Ocağı Umumi Kâtibi Mithat Şakir (Altan*), Hamdizâde Abdülkâdir (Erdoğan*), Seydişehirli Zeki, Doktor Ali İsmail, İstanbul muhabiri Mehmet Halit, Konya Evkaf Müdür-i Sâbıkı Cemâl Bey, Maliye müfettişlerinden Ali Hikmet Nahit, Osman Nuri Bey, Ahmet Nail, Pozantılı Saim, Ali Ragıp, Server Rifat İskit, Eflâtun Cem (Güney*), Konyalı Hayri, Afif Evren, Ziya Çalık*, Şehabettin Uzluk*, M. Nâzım Evren, Feridun Nafiz Uzluk*, Naci Fikret Baştak*, Hamdi Ragıp Atademir*, Saadettin Nüzhet Ergun* gibi isimler bulunmaktadır.

Babalık, kırk iki yıllık yayım süresince pek çok yazar yetiştiren bir okul olmuştur. Kapandığı 1952 yılı itibariyle Konya basınının en uzun ömürlü iki gazetesinden biridir.