BABALIK MATBAASI

Konya’da kurulan ilk özel matbaalardan biri.

Konya basın ve yayın tarihinde önemli yeri olan Babalık Matbaası, Yusuf Mazhar* (Babalık) tarafından, 1910 yılında kuruldu. Meşhur Babalık gazetesi* burada basılırdı. Önceleri, İplikçi Camii’nin* doğusunda, şimdiki Ziraat Bankası Merkez Şubesinin bulunduğu yerde idi. İki katlı ve iki cepheli bu binanın alt katında, baskı makineleri bulunuyordu. Üst katı ise, Konya’nın ilim, fikir, kültür sanat ve politika adamlarının sohbet yeri idi. İstanbul ve İzmir’in düşman tarafından işgal edilmesi üzerine Anadolu’ya geçen bazı tanınmış simalar da burada toplanarak, millet ve memleket meselelerini görüşürlerdi. Üst katta, uzun salonun sonundaki köşede yer alan bir odanın kapısı üzerinde, oraya kimsenin giremeyeceğini ifade eden özel bir işaret vardı. Bu odada iki Rum kardeş mürettip, halka ve cephedeki Yunan askerlerine dağıtılacak olan Rumca beyannameleri dizerlerdi. Basılan bu beyannameler, Kolordu tarafından, ordumuzla savaşan düşman askerleri üzerine, siperlerine uçakla atılırdı. Bu beyannamelerin sayısı üç milyonu bulmuştur. İşgalcilerin morallerini bozmaya yönelik bu faaliyet hayli faydalı sonuçlar vermiştir. Bu olumlu sonuçlar üzerine İsmet Paşa, bir telgraf çekerek tebrik ve teşekkürlerini bildirmiştir.

Babalık Matbaası, zaman içerisinde elde ettiği imkânlarla kendini yenilemeyi ve geliştirmeyi bildi. Önceleri Babalık gazetesinin yazar kadrosunda iken, daha sonra ayrılarak, Atatürk’ün de maddî yardım ve destekleri ile kurduğu matbaada Halk* gazetesini çıkaran Külahçı-zade Ahmet Necati Bey, bir süre sonra gazeteyi kapatarak, makinelerini Babalık Matbaasına devretti.

Babalık matbaa ve gazetesinin sahibi Yusuf Mazhar Bey, 1930 yılında, yeni bir matbaanın tesisi için, daha elverişli bir bina yaptırarak taşımaya karar verdi. İmar ve inşaat projelerini hazırlattı.

İki katlı olarak yapılan matbaa binası, bugünkü Selçuk Otelinin bulunduğu arsada, yol üzerindeki köşede idi. Üst katında Alâeddin Tepesi’ne nazır genişçe bir teras bulunuyordu. Batıya bakan, cadde üzerindeki cephesinde, nefis çinilerle bezeli şu kitabe bulunuyordu: “Babalık Matbaa ve İdarehanesi. Sahibi: Yusuf Mazhar, Tarih-i Tesisi: 1910, Tarih-i İnşası: 1930”

Yusuf Mazhar Bey 1980 Eylülünde vefat edince bina, Mazhar Bey’in muhtelif şahıslara olan borcundan dolayı, varislerinin uhdesine tescil edilmiş ve daha sonra da satılarak birkaç defa el değiştirmiştir. Sonunda yıktırılan binanın çinili kitabesi, Karatay Müzesi’ne kaldırılmıştır.

HASAN ÖZÖNDER

BİBLİYOGRAFYA

  • Evren, 1937, 3-7; Önder, 1949; Evren, 1960; Küçükbezirci, 1982; Gündoğdu, 1992, 3; Özönder, 1991c; Arabacı vd., 2009, 90-92.