Mevlâna Dergâhı’nın kuzeybatı tarafında, Konya’nın tarihî Müslüman mahallelerinden biridir. Mahalle, doğuda Civar ve Durakfakı, kuzeyde Hoca Habib mahalleleri, güneyde Mevlâna Caddesi, batıda Şerefşirin Mahallesi ile çevrilidir. 618/1221 yılında Sultan I. Alâeddin Keykubat döneminde inşa edilen Konya dış surlarında yer alan on iki ana kapıdan biri burada bulunuyordu. Günümüze gelemeyen bu sur kapısı, Aksaray yoluna açıldığı için Bâb-ı Aksaray/Bab-u Aksaray (Aksaray kapısı) olarak anılmıştır. Bu kapı ve mevkiin civarında zamanla oluşan mahalle de asırlar boyu bu adla anılagelmiştir. Türbe Önü’ne*, Mevlâna Dergâhı’nın şeyh ve çelebilerine ait konakların yer aldığı semte yakınlığı sebebiyle şehrin ileri gelen ailelerinin de bulunduğu meşhur bir mahalle olarak tarihe geçmiştir. Nitekim mahallenin sokakları arasında Ayanbey, Eşarizade, Naci Fikret (Baştak) gibi adlarla bilinen sokakların bulunması dikkati çeker. Şehrin ünlü âlim, mütefekkir, mutasavvıf, şair, edip, esnaf, tüccar, memur, sanatkâr ve zanaatkârının birçoğunun evi ve işyerleri bu civarda idi. Mahalledeki güzel evlerde oturan Dergâh mensupları da bu mahalleye ayrı bir kültürel seviye kazandırmışlardır. Son muvakkitlerimizden merhum Yusuf Ziya Tokcan’ın* iki katlı, cumbalı konağı bu mahallede idi.
1994 yılına ait belediye kayıtlarına göre mahalle; Alçıtepe, Avdan, Ayanbey, Eşarizade, İzzet Molla, Kadılar, Naci Fikret, Şehit Nazımbey, Tırtıllı sokakları ile Cevizaltı Caddesi’nden müteşekkil iken, 2002 yılında yapılan büyük çaptaki düzenlemeler sırasında, Aziziye ile Mevlâna caddeleri de dâhil edilerek kapsamı daha da genişletilmiştir.
Mahalleye dâhil Ayanbey Sokağı’nda, birçok onarımla günümüze kadar gelmiş, aynı adla anılan minaresiz kâgir bir mahalle mescidi; “Pinti (binti?) Hamid” diye anılan bir zata ait olduğu söylenilen bir de mescitli türbe varsa da maalesef asli planını kaybetmiş ve harap durumdadır. Tuğla örgülü, mozaik çini ile süslü geniş mihrabı, son yıllarda yıkılmıştır. 1275-1279 senelerinin Vakıf Muhasebe Defteri Fihristi’nde (s. 4), “Bâb-ı Aksaray Mahallesi ‘Binti Hüccet Mescidi’ adıyla bir yapının adı geçmektedir.
Bulunduğu konum ve sahip olduğu değerler sebebiyle Bâb-ı Aksaray Mahallesi, yedi asırlık mazisiyle, Konya’nın tarihi boyunca önemini yaşatagelmiştir. Mahalle, Mevlâna Dergâhı’na yakınlığı sebebiyle günümüzde sit alanı kapsamında koruma altındadır.
2009 yılında yapılan değişiklikle mahalle, çevresindeki diğer küçük mahallelerle birlikte Aziziye Mahallesi’ne dâhil edilmiştir.
Babıaksaray Mahallesi Haritası
