ÂŞIK KEMTERÎ

(1254/1839-1330/1912) Âşık tarzı şiirleriyle tanınmış müderris.

Konya’nın Kerim Dede Mahallesi’nde doğdu. Hacı İsa Ağa’nın oğlu olan Kemterî’nin asıl adı Süleyman’dır. Kemterî, mahalle mektebinden sonra başladığı Ağazade Medresesinde Trabzonlu Ali Efendi’nin derslerine devam ederken, hocasının Adana’nın Dörtyol kazasına nakli dolayısıyla o da hocasının yanında giderek icazetini orada aldı. Konya’ya dönüşte bir köye yolu düşen Kemterî; misafiri olduğu adamın kereste nakliyatıyla ilgili bir mektubunu okurken, “Beş on tanesi şikest olduğundan işe yaramadı” cümlesindeki “şikest (kırık)” kelimesinin anlamını bilemeyince mahcup olup tekrar Dörtyol’a dönerek hocasının kardeşi Bekir Efendi’den Farsça öğrendi. Daha sonra İstanbul’a gitti. Burada Fetva Emini Hacı Nuri Efendi’nin derslerine devamla ondan da bir icazetname aldı. Konya’ya dönünce bu kez eski Konya Müftüsü Kadınhanılı Hüseyin Feyzi Efendi’nin derslerine devam edip bir icazet de ondan alarak camilerde ders okutmaya başladı. Hocalığıyla büyük ün kazanan Kemterî, 1294/1877’de Devlet Hatun (Hatuniye) Medresesine müderris tayin edildi. Hayatının kalan kısmında bu göreve devam ederek üç kere icazet verdi. 1330/1912’de vefat eden âşık Üçler Mezarlığı’na defnedildi.

Halk arasında “Kel Hacı” lakabıyla şöhret bulan Kemterî; rint meşrep, hoş sohbet, nüktedan bir insan; güzel sesiyle şiirlerini okuyan, saz meclislerine katılan güçlü bir âşıktı. Gazelleri yanında; semai, kalenderi, koşma, destan gibi halk edebiyatının hemen hemen bütün nazım şekillerinde şiirleri varsa da çalınan divanı bir daha ortaya çıkmadığından günümüze birkaç şiiri ulaşmıştır.

KOŞMA

 

Gönül gâh açılıp gâh havalanma

Her işin takdîri ezel dediler

Bir dem durulup da bir dem bulanma

Meyl-i dünyâ tûl-i emel dediler

 

Cefâya sabr ile dâ’im olasın

Cürm ü isyânına nâdim olasın

Bâb-ı tevekkülde kâ’im olasın

Makbûl-i Hak hüsn-i amel dediler

 

Kemterî bu derde olmuş giriftâr

Kusûrun affede Ganî vü Settâr

Devâsı yok diyü kalmasın nâçâr

Her derdin dermânı ecel dediler

Âşık Kemterî

EMİNE YENİTERZİ

BİBLİYOGRAFYA

  • [Ergun]-[Uğur], 1926, 95-96; Arabacı, 1998, 142-144; Uz, 1993, I/7, II/133; Ayva, 2005, 137