Anadolu gazetesi, Konya’da, II. Meşrutiyet’in ilân günü çıkmıştır. Onun için başlık klişesinin altında sürekli; Osmanlı hürriyetinin başlangıç tarihi olarak açıklanan 10 Temmuz (23 Temmuz 1908) tarihi; “Mebde’-i Tarih-i Hürriyet-i Osmaniye 10 Temmuz Sene 1” ifadesiyle, yayın süresince verilir. Resmî Konya Vilâyet gazetesinden sonra çıkan ilk özel Türkçe gazetedir. Adı başlangıçta, “Anadolu 324”/1908 iken, 30. sayıdan itibaren “Anadolu Konya 1324” yapılmıştır. Kırkıncı sayıdan itibaren başlığın hemen altında, “Meşrutiyet Gazetesi” tanımlaması yer almıştır.
İmtiyaz sahibi ve sorumlu müdürü, Mehmet Burhaneddin’dir. İlk sayılardan sonra kendi matbaasında, son sayıları Meşrik-ı İrfan Matbaasında basılmıştır. İdarehanesi, Maarif Evleri karşısındaki “daire-i mahsusadır”. Burası, Islah-ı Medaris’e yakın bir yerdir.
Başta fiyatı, yirmi para iken on beşinci sayıdan itibaren, on paraya düşürülmüştür. Abone bedeli kırk beş kuruştur. Konya dışından abonelere posta ücreti eklendiğinden miktar artmaktadır. Gazetenin abone ve matbaa faaliyetleri dışında gelir kaynağı ilânlardır. Başlangıçta ücret; normal ilânlar için iki kuruş, ticarî ilânlar dört kuruş, haber arasında yer alacak ilânlar on kuruştur. Sonra ilân ücretinin, pazarlık yoluyla belirleneceği belirtilmiştir. Önce, cumartesi ve çarşamba olmak üzere haftada iki gün sabahları yayımlanmakta iken, sonra pazar-çarşamba, pazartesi-perşembe gibi değiştirilir. Ardından haftada üç gün yayımlanmaya başlanır. Gazete, küçük boy iki yapraklı, dolayısıyla dört sayfa olarak çıkmıştır. Sayfalar, üç sütun hâlinde tasarlanmıştır. Başlıkları, dönemin gazetesi için fikir verir tarzdadır. Vilayet, başkent İstanbul, siyasi, sosyal, zabıta haberleri yanında; ilânlara da yer verilmiştir. Ayrıca, basından alıntılar da yapılmıştır.
Zengin bir yazar kadrosuna sahiptir. Yazarların hepsi, asıl iş ve kazanç yönüyle, basın dışı alanlarda çalışan insanlardır. Unvanları ile birlikte verildiği zaman Anadolu yazar ve muhabirlerinin; memur, öğretmen, hukukçu, sağlık alanında çalışan okumuşlar olduğu anlaşılmaktadır.
Anadolu, başlangıç itibariyle, kendisinden sonra çıkan yerel özel gazetelerin önünü açtığı gibi, medreseli-Nakşî bir aydın grubunun basın alanındaki ilk gazetesi olarak da başı çeker. Anadolu’dan sonra aynı yayın çizgisini, Meşrik-ı İrfan ve İntibah gazeteleriyle Hak Yolu dergisi sürdürmüştür.
Gazete, meşrutiyete taraftardır. Meşrutiyetin ilânında etkin olduğu için başlangıçta, İttihat ve Terakki’ye “Cemiyet-i mukaddese” diyecek kadar hayran bir siyasi yaklaşımı sergilemekte, II. Abdülhamit aleyhtarı yayın yapmakta iken sonradan İttihat ve Terakki ile yollarını ayırmıştır. Eldeki koleksiyonun 16 Mart 1325/1909 tarihli elli dört numaralı son sayısına göre gazete, matbaasıyla birlikte varlığını, Meşrik-ı İrfan adı altında sürdürmüş, imtiyaz sahibi Mehmet Burhaneddin de Meşrik-ı İrfan’a başyazar olmuştur.
Anadolu gazetesi (Osmanlı Dönemi)
