Konya’nın Meram İlçesi, Durunday Mahallesi’ndedir. Mezarlık kuzeydoğu-güneybatı istikametinde düzgün olmayan bir dikdörtgen şeklindedir. 15.000 m²lik orta büyüklükte bir alanı kaplar. Mezarlığın çevre duvarı moloz taşlarla örülmüştür. Güneyde ve doğuda birer giriş kapısı bulunmaktadır. Doğudaki kapıdan içeri girilince çeşme yer alır. İç kısımlarda bundan başka çeşme bulunmaz. Güney girişte ise dışarıda duvara bitişik halde bir çeşme daha vardır. Son yıllarda mezarlığın içerisinde düzenli yürüyüş yolları ve duvarların üzerine de ferforje parmaklıklar yapılmıştır. Ancak yeterli ölçüde ağaçlandırma yapılmamıştır. Zemin yabani otlarla kaplıdır. Bekçi kulübesi bulunmayan mezarlıkta defin işlemi hâlen devam etmektedir.
Osmanlı Dönemine ait mezar taşlarında kullanılan malzeme Sille ve Gödene taşıdır. Mezar şahideleri üçgen alınlıklı, sivri ve yarım daire kemerli olup süslemesizdir. Taşlarda yazı çeşidi olarak sülüs ve talik hat kullanılmıştır. Bu yazılar kabartma tekniğindedir. Bazı mezar taşlarında yazılar kartuş içine alınmıştır. Ayrıca üzerinde yazı bulunmayan, kabaca şekillendirilmiş, büyük boyutlu mezar taşları da bulunmaktadır. Mezarların bir kısmının yalnız baş taşı, bir kısmının ise hem baş hem ayak taşı mevcuttur.
Cumhuriyet Dönemi mezar taşlarında ise mermer ve beton malzeme kullanılmış, hem baş hem ayak taşının bulunduğu çerçeveli mezar tipi tercih edilmiştir. Baş taşlarında güneş formlu bir tepe kısmı yapılmış, ayak taşlarında ise servi motifi işlenmiştir.
Mezarlığa ismini veren Anasultan isimli hanımın kabri mezarlığın güneyinde yer almaktadır. Ancak bu hanımın kimliği hakkında herhangi bir bilgi mevcut değildir. Mezarlıkta görülebilen en eski mezar taşı 1200/1786 yılına aittir. Bu da bize mezarlığın XVIII. yüzyıldan günümüze kadar kullanıldığını göstermektedir. Mezarlığın kuzey-doğu köşesinde Türkiye Selçukluları Dönemine tarihlenen bir sarnıç yer almaktadır. Buradan yola çıkarak, bölgenin Selçuklular zamanında önemli bir yerleşim yeri olduğu ve mezarlığın da bu tarihten itibaren kullanıldığı düşünülebilir. Fakat o dönemi aydınlatacak mezar taşlarına rastlanmadığından mezarlığın kesin tarihi tespit edilememektedir.
Ana Sultan Mezarlığı
