Konya’nın Karakurt Mahallesi’nde doğdu. Babası Hüseyin Ekrem, annesi Şükriye Hanım, dedesi Yılanlı Medrese müderrislerinden Ahmet Arıtan’dır. İlköğrenimini Konya Necatibey İlkokulunda (1958-1963), ortaöğrenimini Konya İmam Hatip Okulunda (1963-1970), yüksek öğrenimini de Konya Yüksek İslâm Enstitüsünde yaptı (1970-1974).
Seydişehir Mahmut Esat Ortaokulu, Çumra İmam Hatip Lisesi, Konya Kız Ortaokulunda öğretmenlik ve idarecilik yaptı. 1985 yılında Selçuk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi İslâm Sanatları ve Mimarisi Uzmanı kadrosuyla akademisyenliğe geçti. 1992 yılında doktor,1995 yılında yardımcı doçent, 2002 yılında doçent, 2008 yılında profesör oldu. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanlığı (2011-2014) görevinde bulunan Arıtan hâlen aynı fakültenin Türk İslâm Sanatları Tarihi Ana Bilim Dalı Başkanlığını yapmaktadır. Evli ve üç çocuk babasıdır.
İslâm’ın İlk Emri Oku dergisinde yayın kurulu üyesi ve genel yayın yönetmeni olarak çalıştı. Selçuk Üniversitesinin kültür ve sanat hayatına katkılarından dolayı dönemin rektörleri tarafından “teşekkür belgeleri” ile ödüllendirildi.
Arıtan, Batılı sanat tarihçileri tarafından yok sayılan Türkiye Selçukluları cilt sanatı ile ilgili araştırmalar yaptı, yüksek lisans ve doktora tezini bu konularda tamamladı. Gerek ulusal gerekse uluslararası sempozyum ve kongrelerde Türkiye Selçukluları cildinin varlığını duyurmaya çalıştı, bu dönem cildini bilim literatürüne sokmayı başardı.
Yurt içi ve yurt dışında birçok kişisel ve karma sergiye katıldı. Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen klasik güzel sanatlar sergilerinde sergi yürütücülüğü yaptı. Kitapları yanında Türk cilt sanatı ve Türk ebru sanatı ile ilgili araştırmalarını Türkiye’nin önde gelen ansiklopedilerinde yayımladı.
Arıtan’ın, Konya Müzelerinde Bulunan Selçuklu Cildlerinin Özellikleri (SÜSBE YLT, Konya 1987); Konya Dışındaki Müze ve Kütüphanelerde Bulunan Selçuklu ve Selçuklu Üslubunu Taşıyan Cild Kapakları (SÜSBE DT, Konya 1992); Türk Ebru San’atı ve Günümüzdeki Ebru Uygulamaları (Konya 2002); Karamanoğulları Cild San’atı (Konya 2007) gibi yayımlanmış eserleri vardır.
8 Temmuz 2016 Cuma günü, kalp yetmezliği sebebiyle tedavi gördüğü hastanede vefat eden Ahmet Saim Arıtan, 9 Temmuz Cumartesi günü öğle namazını müteakip Hacıfettah Mezarlığı’nda toprağa verildi.